चिनियाँ अर्बपतिहरू किन बेपत्ता भइरहन्छन्

काठमाण्डौं ।

चिनियाँ प्रविधि उद्योगमा चर्चामा आएका बाओ फ्यान गत महिना बेपत्ता भएपछि चीनमा अर्बपति व्यवसायी हराउने क्रमबारे चिन्ता बढेको छ।

बाओ फ्यान संस्थापक र प्रमुख कार्यकारी रहेको चाइना रेनासान्स होल्डिङ्सले टेनसेन्ट, अलिबाबा र बाइडु जस्ता प्रमुख कम्पनीहरूलाई आफ्नो ग्राहक बनाएको थियो।

हराउनुभन्दा चार दिन अघि मात्रै उनले “जनवादी गणतन्त्र चीनको प्रशासनले गरिरहेको एक अनुसन्धानलाई सहयोग गरिरहेको” उनको कम्पनीले बताएको थियो।

उनीमाथि कुन सरकारी निकायले अनुसन्धान गरिरहेको थियो र अहिले उनी कहाँ छन् भन्ने जस्ता जानकारी समेत सार्वजनिक भएका छैनन्।

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको कोभिड व्यवस्थापनको आलोचना गर्दै उनलाई “जोकर” भनेको केही समयपछि सन् २०२० को मार्चमा चीनका घरजग्गा व्यवसायी रेल जिच्याङ गायब भए। गत वर्ष एक दिनको सुनुवाइपछि उनलाई भ्रष्टाचारको आरोपमा १८ वर्षका लागि जेल चलान गरियो।

चीनमा सबैभन्दा चर्चित व्यवसायी बेपत्ता भएको घटना अलिबाबाका संस्थापक ज्याक मा हराएको प्रसङ्ग हो। सन् २०२० को अन्त्यतिर नियामक निकायबारे आलोचनात्मक टिप्पणी गरेको केही समयपछि चीनका तत्कालीन सबैभन्दा धनी व्यवसायी तीन महिना सर्वसाधारणहरू सामु देखा परेका थिएनन्।

उनी डिजिटल कारोबार कम्पनी एन्ट फाइन्यान्सिअललाई सेअर बजारमा सूचिकृत गर्ने चरणमा थिए तर त्यसपछि उनी पछि हटे।

त्यसयता पनि ज्याक मा विगत दुई वर्षयता चीनमा देखा परेका छैनन्।

उनी कहाँ छन् भन्ने प्रस्ट जानकारी नभए पनि उनी पछिल्ला महिनाहरूमा जापान, थाइल्यान्ड र अस्ट्रेलियामा देखा परेको विवरण आएका छन्।

किन गायव हुन्छन् अर्बपतिहरू

चीन सरकारले धनाढ्य व्यवसायीहरूमाथि हुने कानुनी कारबाही भ्रष्टाचारसँग जोडिएको बताउने गरेको छ।

विश्वकै दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र रहेको देशमा हुने यस्ता गतिविधिहरूलाई केही दशकअघि मात्रै सुरु भएको अर्थतन्त्रको उदारीकरणसँग पनि जोडेर हेर्ने गरिएको छ।

यो उदारीकरणले अर्बपतिहरूको समूह निर्माणको बाटो खोलिदिएको जसले आफ्नो सम्पत्तिको बलमा चीनको शक्तिलाई नै चुनौती दिन सक्ने सम्भावना देखिएको चर्चा हुने गरेको छ।

कतिपय जानकारहरूले राष्ट्रपति सी नेतृत्वको चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले सत्ताको शक्ति पुन: फिर्ता ल्याउन चाहेका कारण रहस्यमयी ढङ्गले व्यवसायीहरू बेपत्ता भएका हुनसक्ने बताउने गरेका छन्।

ठूला व्यावसायिक घरानाहरूले सी भन्दा अघिका सरकारहरूको पालामा आफ्नो शक्ति बढेको ठानेका थिए। तर सीले अर्थतन्त्रलाई आफ्नो नियन्त्रणमा ल्याउने प्रयाससँगै नियमनका उपायहरू बढाएका छन्।

“कहिलेकाहीँ चासो समूहहरूलाई सन्देश दिन पनि यस्ता घटनाहरूको मञ्चन गरिन्छ,” इकोनोमिष्ट इन्टेलिजेन्स ग्रुपका निक मारोले बीबीसीसँग भने।

“यसको अन्तिम उद्देश्य भनेको अर्थतन्त्रको निश्चित क्षेत्रमा पहुँच कायम गर्ने नै हो र यो सीको शासनकालको विगत दशकमा पनि देखिइसकेको छ।”