काठमाण्डौं ।
फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोँको चीनलाई हेर्ने दृष्टिकोणबारेको टिप्पणीपछि चीनप्रतिको चिन्ताबारे एकीकृत सन्देश प्रवाह गर्न जी–७ का शीर्ष कूटनीतिज्ञहरूले सोमबारदेखि जापानमा छलफल सुरु गरेका छन् ।
बेइजिङ भ्रमणपछि म्याक्रोँले युरोपले ‘आफूसँग सम्बन्ध नराख्ने विवाद’ बाट बच्नुपर्छ भन्ने अभिव्यक्ति दिएपछि उत्पन्न भएको बुझाइलाई समाधान गर्न विदेशमन्त्रीहरू लागिपरेका हुन् । सोमबार बिहान औपचारिक वार्ता सुरु हुनुअघि नै चीनसँगको विषय छलफलको एजेन्डामा थियो ।
विशेष बुलेट ट्रेनमा कारुइजावाको माउन्टेन रिसोर्ट शहरमा आइपुगेपछि समूहले चीन र उत्तर कोरियाको बारेमा एक ‘वर्किंग डिनर’ आयोजना गरेको थियो । जापानका विदेशमन्त्री योसिमासा हयासीले आफ्ना समकक्षीहरूलाई ‘जी–७ को एकता अत्यन्त महत्त्वपूर्ण भएको’ बताए ।
सोमबारको पहिलो सत्र फेरि चीन र क्षेत्रीय चुनौतीमा केन्द्रित भएको थियो र हयासीले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई ‘इतिहासको टर्निङ प्वाइन्टमा’ रहेको चेतावनी दिँदै वार्ताको सुरुवात गरे ।
उहाँले ‘विधिको शासनमा आधारित अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थाको रक्षा गर्न’ जी–७ को दृढ सङ्कल्प विश्वसामु प्रदर्शन गर्न आफ्ना समकक्षीहरूलाई आग्रह गरे । आयोजक जापानले क्षेत्रीय चुनौतीहरूलाई कार्यसूचीको शीर्षस्थानमा राख्न चाहेको छ र ताइवानमा चिनियाँ सैन्य अभ्यास र उत्तर कोरियाली क्षेप्यास्त्र परीक्षणलगायत हालैका घटनाहरूले यसको ध्यान खिचेको छ ।
मन्त्रीहरूबीच वार्ता सुरु हुनासाथ अमेरिकी नौसेनाले ताइवान जल क्षेत्रहुँदै ‘गाइडेड मिसाइल डिस्टोयर्स’ जहाज चलाएको प्रसङ्गलाई छलफल गरिएको थियो । म्याक्रोँको टिप्पणीको विवादले अन्तिम वक्तव्यले चीन र स्वशासित ताइवानलाई कब्जा गर्ने उसको धम्कीबारे प्रयोग गर्ने भाषालाई नजिकबाट नियाल्नेछ ।
म्याक्रोँ र जी–७ का अन्य अधिकारीको बेइजिङ भ्रमण ‘छलफलको विषय’ हुने एक वरिष्ठ अमेरिकी अधिकारीले नाम नबताउने सर्तमा आइतबार बताएका छन् । फ्रान्सका विदेशमन्त्री क्याथरिन कोलोनाले चीन र ताइवानसम्बन्धी नीतिमा कुनै परिवर्तन नभएको बताउनुभएको थियो भने उहाँले आगोमा थप इन्धन नहाल्न आग्रह गरेकी थिइन् ।
फिलाडेल्फियास्थित फरेन पोलिसी रिसर्च इन्स्टिच्युटका एसिया कार्यक्रमका निर्देशक ज्याक डेलिस्लेले भने, एकताका सबै बाहिरी अभिव्यक्तिका बाबजुद म्याक्रोँको टिप्पणीले मित्रराष्ट्रहरूबीच वास्तविक मतभेद छ भन्ने तथ्यलाई प्रतिबिम्बित गर्छ ।
चीनबारे युरोपको आकलन र ताइवानप्रतिको दृष्टिकोण अमेरिकाले रुचाएको स्थितितर्फ अघि बढेको छ । तर, यसले सहमति ल्याउन सकेको छैन, उनले भने । चीनप्रति वासिङ्टनको दृष्टिकोण अझै नकारात्मक भएको छ र ताइवानप्रतिको समर्थनको सङ्केत अझ बलियो भएको छ, जसले युरोपेली र अमेरिकी स्थितिबीच खाडल कायम राखेको छ, विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।
ुयुरोपभित्र पनि चीनको आलोचना र संलग्नताबीचको सही सन्तुलनका बारेमा फरक मत छ,ु ईयूका शीर्ष कूटनीतिज्ञ जोसेप बोरेलले ‘प्रत्युत्पादक’ उपायहरूविरुद्ध चेतावनी दिँदै भने ।
चीन आक्रामक बन्दै गएको छ । तर, हामीले चीनसँग निरन्तर सम्पर्कमा रहनुपर्छ र विश्वव्यापी चुनौतीहरूको समाधान खोज्नुपर्छ, उनले आइतबार पत्रकारहरूसँग भने । हामीले चीनसँग व्यापार जारी राख्नुपर्छ,ु कोभिडका कारण जापान नगएका बोरेलले भने ।
उनले भने, अन्यथा गर्नु प्रत्युत्पादक हुनेछ र अरू कसैले भर्ने खालीपन सिर्जना गर्नेछ, र हामीले चीनबाट पाउने आर्थिक लाभ गुमाउनेछौँ ।’वासिङ्टन र टोकियो दुवैले बेइजिङको ‘आर्थिक जबर्जस्ती’ बारे चेतावनी दिएका छन् र भोलि जारी हुने अन्तिम वक्तव्यमा सेमिकन्डक्टरजस्ता संवेदनशील वस्तुको आपूर्ति शृङ्खलामा विविधता ल्याउन थप कदम चाल्न आह्वान गरिने बताइएको छ ।
जापान, संयुक्त राज्य अमेरिका, बेलायत, क्यानडा, फ्रान्स, युरोपेली सङ्घ, इटाली र जर्मनीका कूटनीतिज्ञहरू दिनको दोस्रो सत्रमा युक्रेनतर्फ फर्केका थिए र ‘प्रतिबन्धहरू रोक्न र प्रतिक्रिया दिन समन्वय गर्न र रूसलाई तेस्रो पक्षलाई हतियार आपूर्ति गर्न’ सहमत भएका थिए ।
जापानका प्रधानमन्त्री फुमियो किसिदामाथि शनिबार एक चुनावी कार्यक्रमका क्रममा विस्फोटक पदार्थ प्रहार भएपछि जापानले बैठकका लागि सुरक्षा व्यवस्था कडा पारेको छ । विस्फोटपछि निस्केको धुवाँको मुस्लोले कार्यक्रमलाई बिथोलिदियो, तर किसिदालाई कुनै हानि भएन ।
