बेइजिङ ।
चीनको सुरक्षा मन्त्रालयले भर्खरै चिनियाँ नागरिकहरूलाई सावधानीपूर्ण सल्लाहहरूको एक श्रृंखला जारी गरेको छ। चीनले यात्रामा निगरानी गर्नुका साथै यात्रा गर्नेहरुलाई पनि सावधानी अपनाउन आदेश जारी गरेको छ।
विश्लेषकहरूले यो कदमलाई चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) ले आफ्नो अख्तियार सुदृढ गर्नको लागि चालु आर्थिक चुनौतिहरूले गहिरो संकटको बीचमा गरेको रणनीतिक प्रतिक्रियाको रूपमा व्याख्या गरिरहेका छन्।
‘दस कप चिया’ शब्दले चिनियाँ इन्टरनेटमा महत्त्वपूर्ण महत्त्व प्राप्त गरेको छ, जसको अर्थ राज्य सुरक्षा वा सार्वजनिक सुरक्षा बलहरूद्वारा गरिएको सोधपुछ वा अनुसन्धान भन्ने रहेको छ।
जनवरी ३० मा राष्ट्रिय सुरक्षा मन्त्रालयले जासुसीको शंकादेखि निर्माण अनुमतिको उल्लंघन, जासुसी अनुसन्धानमा सहयोग गर्न अस्वीकार, र राज्य सुरक्षासँग सम्बन्धित अन्य अपराधहरूसम्मका कार्यहरू निम्त्याउन सक्ने यी दस अवस्थाहरूलाई चित्रण गरेको छ।
यस विकासले कानुनी विज्ञहरूका बीचमा ठूलो चिन्ता खडा गरेको छ, मुख्य भूमि चीनका एक वरिष्ठ वकिलले व्यापक र अस्पष्ट भाषाको प्रयोगको बारेमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्।
व्यक्तिको विचार, नागरिक स्वतन्त्रता र मानवअधिकारलाई सम्भावित रूपमा अतिक्रमण गर्ने, कानूनको स्वेच्छाचारी प्रयोगको स्पष्ट जोखिम भएको बताइएको छ। वकिलले सम्भावित खतरालाई रेखांकित गर्दै, कार्यपालिका र न्यायपालिकालाई आफ्नो विवेकमा कानूनको दायरा विस्तार गर्ने अधिकार दिए।
हङकङको राष्ट्रिय सुरक्षा कानून र संशोधित जासुस विरोधी कानून जस्ता हालैका कानुनहरूले प्रमाणित गरेको सुरक्षा उपायहरूको यो कडाईले आफ्ना नागरिकहरूमाथि नियन्त्रण कायम गर्न सीसीपीको व्यापक प्रयासहरूसँग मिल्छ। पर्यवेक्षकहरूले सीसीपीभित्र सार्वजनिक असन्तुष्टि र सामाजिक अशान्तिको अन्तर्निहित डरलाई औंल्याएका छन्।
चीनको अर्थतन्त्र मन्दीको अनुभव गर्दै गर्दा राज्यको सुरक्षा संयन्त्रले आर्थिक क्षेत्रमा आफ्नो फोकस विस्तार गरेको छ। असहमतिको आवाजलाई रोक्ने प्रयासलाई तीव्र पारिएको छ।
शिक्षाविद्हरूका लेखहरू मेटाइएका उदाहरणहरू छन् भने विशेषज्ञहरूको सामाजिक सञ्जाल खाताहरूमा प्रतिबन्धहरूको सामना गर्नुपरेको छ र पार्टी प्रणाली भित्र जारी गरिएका चेतावनीहरूले आर्थिक चुनौतिहरूमा छलफल गर्न शासनको उच्च संवेदनशीलता झल्काउँछ।
यसबाहेक, प्रतिकूलतालाई दबाउनको लागि सीसीपीको प्रयासहरू यसको सिमाना बाहिर विदेशी संस्थाहरूमा फैलिएको छ। परामर्श र सल्लाहकार फर्महरूले बढ्दो छानबिनको सामना गरिरहेका छन्।
सन् २०२४ मा चिनियाँ शेयर बजारमा आएको गिरावटले लगानीकर्तामा निराशा पैदा गरेको छ। चाखलाग्दो कुरा के छ भने, बजार मन्दीको बावजुद, आधिकारिक संस्थाहरुले आशावादी गलत प्रचार गर्न जारी राखेका छन्।
विशेषज्ञहरूले ‘दश कप चिया’ पहलले चिनियाँ समाजमाथिको नियन्त्रणलाई कडा पार्ने उपायहरूको व्यापक सेटको रूपमा काम गरेको छ। केही विश्लेषकहरूले उच्च बेरोजगारी र सामाजिक अशान्तिको प्रत्याशा गर्दै राष्ट्रपति सी जिनपिङको ध्यान आर्थिक पुनरुत्थानबाट सामाजिक स्थायित्वमा सरेको बताए। पहल जनतामा डर पैदा गर्न, आत्म-सेन्सरशिपलाई बढावा दिन र कडा नियन्त्रणको वातावरण सिर्जना गर्न डिजाइन गरिएको हो।
यी उपायहरूको फराकिलो सन्दर्भ सीसीपीको प्रेरणाहरू बुझ्न महत्त्वपूर्ण छ। सुरक्षा उपायहरूको कडाइ हङकङको राष्ट्रिय सुरक्षा कानून र संशोधित एन्टी-स्पाई कानूनले प्रमाणित गरेको बढ्दो अधिनायकवादको ढाँचासँग मिल्छ। यी विधायी चालहरूले असहमतिलाई दबाउन र शक्तिमा दृढ पकड कायम राख्ने पार्टीको दृढ संकल्पलाई जोड दिन्छ।
