विश्वका विभिन्न भागमा आधुनिक शहर अवस्थित छन् । ती कतिपय शहरहरु वास्तवमा प्राचीन शहरहरू मध्येका हुन् । आज आधुनिक देखिने शहरका स्मारक र भवनहरुमा प्रयुक्त लिवास या सामग्रीहरुले प्राचीन शहर भएको प्रमाण दिन्छन् । अनि विश्वका धेरै आधुनिक भनिएका शहरहरू पुरातन जगमा निर्मित भएका छन् ।
शहरका भवनहरुका ऐतिहासिक ब्लकहरूले मनमोहक स्मारकहरूको विशेषता र सम्पत्तिलाई संरक्षित गरेका छन् जसले पुरानो र नयाँबीच एक आकर्षक भिन्नता प्रदान गर्दछन् । यहाँ सबैभन्दा पुरानो शहरको जगमा विकसित केही आधुनिक शहरहरूबारे संक्षिप्त जानकारी पस्कन्छु ।
इटलीको रोम शहर :
रोम शहरमा आधुनिकताको चिन्हहरु प्रसस्तै देख्न सकिन्छ तर प्राचीन रत्नहरूको आश्चर्यजनक संग्रहले पुरानो काल्पनिक रोम शहरलाई परिभाषित गर्दछ । रोमको स्थापना सात सय ५३ ईसा पूर्वमा भएको थियो र युरोपको सबैभन्दा पुरानो शहरहरु मध्ये एक हो । यसको दुर्लभ र बहुमूल्य स्थलहरूमा शक्तिशाली कोलोसियम र रोमन फोरम समावेश छन् । जसले यो शहर धेरै नै पुरानो हो भनेर चिन्न सकिन्छ ।
इजिप्टको लक्सर शहर :
आधुनिक समयको लक्सर दक्षिणी इजिप्टको नील नदीको पूर्वी किनारमा अवस्थित छ । यसले नयाँ राज्यको दौरान माथिल्लो मिश्रको ठूलो राजधानी प्राचीन थेबेसको स्थान ओगटेको छ । लक्सरमा प्राचीन कालदेखिका केही प्रभावशाली स्मारकहरू छन्, जसमा कर्नाक र लक्सरमा मन्दिर परिसरहरू पर्दछन् । जुन दुबै आधुनिक शहरभित्र खडा छन् । जसले प्राचीनताको झल्को दिन्छन् ।
ग्रीसको एथेन्स शहर :
एथेन्स आधुनिक शहरको उत्तम उदाहरण हो जुन यसको पुरातन अतीतसँगसँगै छ । ग्रीक राजधानीले तीन हजार चार सय वर्षभन्दा लामो इतिहास कोरेको छ, जसले यसलाई विश्वको सबैभन्दा पुरानो शहरहरू मध्ये एक बनाएको छ । आधुनिक भइकन पनि शास्त्रीय एथेन्सको प्रमाण जताततै देख्न सकिन्छ । उदाहरणका लागि, एथेन्सको एक्रोपोलिस मूर्ति, एथेना नाइकीको मन्दिर, पार्थेनोन, हेकाटोमपेडोन मन्दिर, जिउस पोलियसको अभयारण्य, हेरोदेस एटिकसको रोमी युगको ओडियन र एरेक्थियन, आदि ।
पेरूको लिमा :
पेरूको राजधानी लिमा सबैभन्दा ठूलो शहरहरू मध्ये एक हो । लिमाको स्थापना सन् १५३५ मा भएको थियो । तथापि, यो शहर प्राचीन जगहरूमा सेट गरिएको छ जुन पूर्व–कोलम्बियन युगको हो । सन् १९५० को दशकमा पुरातत्वविद्हरूले एक एडोब पिरामिड पत्ता लगाए जुन इन्का र हुल्लाला मानिसहरूले प्रयोग गरेको विश्वास गरिन्छ । यसलाई हुवाका हुल्लामार्का नाम दिइएको थियो र यो लिमाको सान इसिड्रो जिल्लामा अवस्थित छ ।
इङ्ग्ल्याण्डको लन्डन :
विश्वव्यापी शहर लण्डनमा लगभग ९० लाख जनसंख्या छ । यो दुई सहस्राब्दीभन्दा अघिदेखिको एक प्रमुख बस्ती या शहर हो । यस शहरको स्थापना रोमीहरूले इस्वी सम्वत् ४७ मा रोमी ब्रिटेनको राजधानी लोन्डिनियमको रूपमा गरेका थिए । तिनीहरूको व्यवसायको अवशेषहरू अझै पनि पर्खालको जीवित खण्डहरूमा देख्न सकिन्छ । लन्डन पुरानो शहर भइकन पनि अत्याधुनिक शहरको सुविधा प्रदान गरिरहेको छ र विश्वका मानिसहरुका लागि आकर्षणको केन्द्र बन्दै आएको छ ।
स्पेनको बार्सिलोना शहर :
बार्सिलोना क्याटालोनियाको सांस्कृतिक धरोहरको रूपमा समृद्ध राजधानी हो । यस शहरलाई पाँचौँ शताब्दीको शुरुमा भिसिगोथहरूले र पछि आठौँ शताब्दीमा मुरहरूले जितेका थिए । नेक्रोपोलिसमा, इस्वी सम्वत् तेस्रो शताब्दीको ७० जना मानिसको अवशेष रहेको अनुमान गरिएको छ र रोमी युगका पर्खालका अवशेषहरू अझै पनि देख्न सकिन्छ ।
चीनको सियान शहर :
चीनको सान्सी प्रान्तको राजधानी सियान चीनको सबैभन्दा पुरानो शहरहरू मध्ये एक हो । सबैभन्दा पुरानो प्रिफेक्चर राजधानी हो र चिनियाँ चार महान प्राचीन राजधानीहरू मध्ये एक हो ।
फ्रान्सको पेरिस शहर :
वित्त, कूटनीति, वाणिज्य, फेसन, ग्यास्ट्रोनोमी, विज्ञान र कलाको विश्वको प्रमुख केन्द्रहरू मध्ये एक शहर पेरिस हो । पेरिसलाई लुटेसियाम पेरिसिओरमको रूपमा चिनिन्थ्यो । आठौँ शताब्दीसम्ममा पेरिस फ्रान्सको सबैभन्दा ठूलो र समृद्ध शहर थियो । यो सहर सन् १७८६ तिर निर्माण गरिएको भूमिगत ओस्सुअरीहरूको शृंखलामा बिस्तार गरिएको थियो । शहर बिस्तार गर्ने क्रममा ६० लाखभन्दा बढी मानिसहरूका अवशेषहरू भेटिएका थिए । यसले यो शहर पुरानो समयमा पनि घना आवादी भएको जनाउ दिन्छ या यो शहर विश्वका धेरैको आकर्षणको केन्द्र भएको आभाष दिन्छ । आज, पेरिस विश्वकै एक प्रमुख पर्यटन स्थल बनेको छ ।
जापानको क्योटो शहर :
सन् ७९४ मा सम्राट कान्मुद्वारा जापानको शाही दरबारको नयाँ आसनको रूपमा स्थापना गरिएको क्योटोको मूल नाम हेयान– क्यो थियो र कुनै समय जापानको राजधानीको रूपमा सेवा गरेको थियो । क्योटोलाई अझै पनि देशको सांस्कृतिक राजधानीको रूपमा मानिन्छ । यहाँ रहेका धेरै बौद्ध मन्दिरहरू, शिन्तो तीर्थस्थलहरू, सजावटी प्यागोडाहरू, सुन्दर महलहरू र रंगीन बगैँचाहरु प्रसिद्ध छन् ।संसारमा यस्ता धेरै–धेरै शहर छन् जुन प्राचीन शहरहरुको जगमा या भग्नावशेष माथि निर्माण भएका छन् र विस्तार भएका छन् । जसलाई आज हामी आधुनिक शहरको रुपमा देख्दछौँ तर ती शहरहरु प्राचीन शहरहरु हुन् ।
नेपालकै कुरा गर्ने हो भने काठमाडौं उपत्यकाका शहरहरु भक्तपुर, ठिमी, पाटन, टोखा, किर्तिपुर, हनुमान ढोका इलाका, असन, हाँडिगाऊँ लगायत विभिन्न शहरहरु पनि प्राचीन शहरहरुकै जगमा निर्माण भएका हुन् । यहाँ प्राचीन चिन्हहरु जताततै देख्न सकिन्छ । शहरका कतिपय स्थानहरु विश्व सम्पदासूचीमा परेका छन् । यी बाहेक नेपालमा अरु पनि प्राचीन शहरहरु छन् । नेपालका शहरहरु पर्यटकहरुका लागि निकै आकर्षणका केन्द्र बनेका छन् । जसले गर्दा देशलाई आर्थिक लाभ पनि पुगेको छ ।
