कल्पना दाहाल, 
गुरु पूर्णिमा नेपालभरि विशेष उत्साह र श्रद्धाका साथ मनाइँदैछ।यो पर्व हरेक वर्ष आषाढ शुक्ल पूर्णिमाको दिन मनाइन्छ,जसले हाम्रो जीवनमा गुरुहरूको महत्वपूर्ण भूमिका र योगदानलाई उजागर गर्छ।महर्षि वेद व्यासको जन्मजयन्तीको रूपमा मनाइने यो पर्वले हिन्दू धर्म, संस्कृति र परम्परामा विशिष्ट स्थान राख्दछ। महर्षि वेद व्यासले वेदहरूको संकलन,वर्गीकरण र पुराणहरूको रचना गरेर मानवजातिलाई अमूल्य ज्ञानको सम्पदा दिएका थिए।
गुरु पूर्णिमाको पौराणिक र ऐतिहासिक महत्त्व
गुरु पूर्णिमाको महत्त्व पौराणिक कथाहरू र प्राचीन ग्रन्थहरूमा बिस्तृत रूपमा उल्लेख गरिएको छ। “गुरु” शब्दको व्युत्पत्ति दुई संस्कृत शब्दहरू “गु” र “रु” बाट भएको हो, जसको अर्थ क्रमशःअन्धकार र प्रकाश हुन्छ।संस्कृतमा भनिएको छ:
“गुरुर ब्रह्मा गुरुर विष्णुः गुरुर्देवो महेश्वरः।
गुरुः साक्षात् परं ब्रह्म तस्मै श्री गुरवे नमः॥”
यस श्लोकले गुरुहरूको महत्व र उनको भूमिका स्पष्ट गर्दछ।गुरुलाई ब्रह्मा,विष्णु र महेश्वरको रूपमा सम्मान गरिएको छ,जसले हाम्रो जीवनमा ज्ञान,सृष्टि र विनाशको प्रक्रिया सञ्चालन गर्छन्।महर्षि वेद व्यासले वेदहरूको संकलन गरेर चार भागमा विभाजन गरे: ऋग्वेद, यजुर्वेद,सामवेद र अथर्ववेद।उनले महाभारत,अठार पुराण र ब्रह्मसूत्रजस्ता महत्त्वपूर्ण ग्रन्थहरूको रचना गरेर सनातन धर्मलाई एकीकृत र समृद्ध बनाएका थिए।
गुरु पूर्णिमाको परम्परा र समारोहहरू
गुरु पूर्णिमा धार्मिक र शैक्षिक संस्थानहरूमा विशेष रुपमा मनाइन्छ।यस दिन विद्यार्थीहरूले आफ्ना गुरुहरूको सम्मानमा विशेष पूजा, हवन र सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू आयोजना गर्छन्।फूल, फलफूल,मिष्ठान्न र अन्य उपहारहरू अर्पण गरेर गुरुहरूको आशीर्वाद लिने परम्परा प्रचलित छ।यस दिनलाई ज्ञान,श्रद्धा र कृतज्ञताको प्रतीक मानिन्छ।
गुरु पूर्णिमा विशेष कार्यक्रमहरू विद्यालय, कलेज र विभिन्न धार्मिक स्थलहरूमा आयोजना गरिन्छ। विद्यार्थीहरूले आफ्ना गुरुहरूको सम्मानमा गीत,नृत्य,नाटक र कविताहरू प्रस्तुत गर्छन्।गुरुहरूले पनि आफ्ना विद्यार्थीहरूलाई आशीर्वाद दिन्छन् र उनीहरूको उज्ज्वल भविष्यको कामना गर्छन्। यो पर्वले गुरु-शिष्य परम्परालाई अझ सुदृढ बनाउँछ।
गुरु-शिष्य परम्पराको आधुनिक परिप्रेक्ष्य
आधुनिक समाजमा पनि गुरु-शिष्य परम्पराको महत्त्व अपरिवर्तित छ। शिक्षाको क्षेत्रले आजको प्रतिस्पर्धात्मक युगमा गुणस्तरीय शिक्षा र नैतिकता प्रदान गर्न गुरुहरूको योगदानलाई उच्च महत्व दिन्छ। प्रविधिको विकाससँगै,शिक्षा प्रणालीमा परिवर्तनहरू आएका छन्, तर गुरुहरूको भूमिका सदैव महत्वपूर्ण रहेको छ।
गुरुहरूको मार्गदर्शनले मात्र विद्यार्थीहरूको शैक्षिक विकास नभएर नैतिक र चारित्रिक विकास पनि सम्भव हुन्छ।गुरुहरूले विद्यार्थीहरूलाई कठिनाइहरूको सामना गर्न र जीवनको हरेक क्षेत्रमा सफल हुन प्रेरित गर्छन्।शिक्षामा नैतिकता,अनुशासन र मूल्यमान्यताहरूको बीजारोपण गर्ने गुरुहरूको योगदानलाई कदापि भुल्न सकिँदैन।
एक शिक्षकको रूपमा,म मेरा सम्पूर्ण गुरुहरूको योगदानलाई उच्च सम्मान गर्छु।वहाँ हरुले मलाई ज्ञान, अनुशासन र मूल्यहरूको मार्गमा अघि बढ्न प्रेरित गर्नु भएको छ।म यो अवसरमा मेरा सम्पूर्ण गुरुहरूलाई हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्न चाहन्छु।तपाईंहरूको मार्गदर्शन र आशीर्वादले आज म यहाँसम्म आइपुगेकी छु।तपाईंहरूको ज्ञानको ज्योतिले मेरो जीवनलाई उज्यालो बनाएको छ र म तपाईंहरूको योगदानप्रति सदैव ऋणी रहनेछु।
निष्कर्ष
गुरु पूर्णिमा हाम्रो सांस्कृतिक र धार्मिक जीवनको एक महत्वपूर्ण अङ्ग हो।यस दिनले हामीलाई हाम्रा गुरुहरूको सम्मान गर्न,उनीहरूको योगदानलाई सम्झन र उनीहरूको ज्ञानलाई आत्मसात गर्न प्रेरित गर्छ। गुरुहरूको आशीर्वाद र मार्गदर्शनले हामीलाई जीवनको हरेक पाइलामा सही दिशा देखाउँछ। सम्पूर्ण गुरुहरूलाई गुरु पूर्णिमाको हार्दिक शुभकामना! जय गुरु!
