भक्तपुर,
इन्द्रजात्राको चौथो दिन भाद्र शुक्ल पूर्णिमामा सिद्धपोखरीमा आज बिहानैदेखि दर्शनार्थीको घुइचो लागेको छ ।
इन्द्रजात्राको दिन बिहीबार साँझ भक्तपुर नगरपालिका खौमास्थित इन्द्रायणी द्यो छेंबाट बाजागाजासहित इन्द्र देवताको मूर्तिलाई विमान खटमा राखेर नगर यात्रा गर्दै सिद्धपोखरी पु¥याएर राखेपछि तान्त्रिक विधिपूर्वक पूजा गरी दिपावली गर्दै मेला सुरु भएको थियो ।
आज बिहानै सिद्धपोखरीमा स्नान गरी इन्द्रको पूजा गर्ने भक्तजनको घुइँचो लागेको हो । सिद्धपोखरीलाई देवराज इन्द्रले स्नान गरेको दहको प्रतीकका रुपमा लिने भएकाले स्थानीयले यस पोखरीमा स्नान गरी इन्द्रायणी देवीको पूजाआराधना गरेमा पूण्य प्राप्ति हुनुका साथै पारिवारिक सुख समृद्धि मिल्ने जनविश्वास रहेको छ ।
भक्तपुरका अधिकांश स्थानीयको कुलदेवतासमेत रहेको सिद्धपोखरी परिसरमा लिच्छविकालदेखि मल्लकालसम्मका शैव, शक्ति, बौद्ध, वैष्णव, सम्प्रदायका देवीदेवताका मूर्ति रहेका छन् ।
यस पोखरीमा वासुकी नाग रहेकोसमेत जनविश्वास रहँदै आएको छ । त्यसैले पनि पोखरीमा वासुकी नागलाईसमेत पूजा गरिन्छ । जल वृष्टिका लागि तान्त्रिक विधि अनुरुप वासुकी नागको पूजा गर्ने प्रचलन रहँदै आएको छ । आजको दिन दहको पूर्वपट्टि दिशामा अवस्थित शिवलिङ्गमा जल चढाइ पिएमा घाँटी दुखेको रोग निको हुन्छ भन्ने जनविश्वास रहँदै आएको छ ।
भक्तपुरका इतिहासविद् एवं संस्कृतविद् प्रा डा पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठले नेपाल संवत् २१८ मा शक्तिशाली युवराजका रुपमा चिनिएका इन्द्रदेवले आफ्नो नाममा उपत्यकाकै ठूलो पोखरी निर्माण गराएका कारण यो पोखरीको नाम इन्द्र दहसमेत रहन गएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “इन्दलाई वर्षात् र युद्धको देवताका रुपमा मानिने चलन रहेको छ, भगवान कृष्ण र इन्द्रको द्वन्द्वमा कृष्ण जनताका पक्षमा रहेको र इन्द्र राजाको पक्षमा रहेको देखाएको छ ।”
कृष्णदेखि रिसाएका इन्द्रले जनतालाई दुःख दिन ठूलो असिना, पानी पारेपछि कृष्णले गोवद्र्धन पहाड औँलाले उठाएर जनताको रक्षा गरेको दिनको सम्झनामा पनि यो जात्रा मनाइने गरेको उहाँको भनाइ छ । राजतन्त्रको पराजय र जनताको विजयका रुपमा पनि यो जात्रा मनाइने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
