काठमाण्डौं । 
बितेका केही समयमा भारत अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो सैन्य तालिम साझेदार बनेको छ। यसको प्रमुख कारण यी दुवै देशले चीनको विस्तारवादी मनोवृत्तिमाथि अंकुश लगाउन चाहन्छन्। अमेरिका र भारतको बढ्दो संयुक्त अभ्यासले चीनको आक्रामक व्यवहारबाट उत्पन्न चुनौतीहरूको सामना गर्न यस क्षेत्रलाई बलियो बनाउने प्रतिबद्धता पनि झल्काउँछ।
पछिल्लो दिनमा, अमेरिकाले भारत, थाइल्याण्ड, दक्षिण कोरिया र जापान समावेश गरी चारवटा प्रमुख बहुपक्षीय अभ्यासमा भाग लिएको छ। यूएस फोर्स प्यासिफिकका कमाण्डर जनरल चार्ल्स फ्लिनले इन्डो-प्यासिफिकका अमेरिकी सहयोगी र साझेदारहरू थप बहुपक्षीय र बहुराष्ट्रिय अभ्यासमा भाग लिन चाहेको बताएका छन्।
भारत र अमेरिका बीचको द्विपक्षीय त्रि-सेवा मानवीय सहायता र आपदा राहत अभ्यास टाइगर-ट्रायम्फ-२४ मार्च १८ मा सुरु भयो र भारतको पूर्वी समुद्री किनारमा मार्च ३१ सम्म जारी रहने रिपोर्टले बताएको छ। अभ्यासमा भारतीय नौसेनाका युद्धपोतहरूका साथै हेलिकप्टर र ल्यान्डिङ क्राफ्ट, भारतीय सेनाका जवान र सवारी साधनहरू र भारतीय वायुसेनाका विमान र हेलिकप्टरहरू, र्यापिड एक्सन मेडिकल टोलीहरू सामेल छन्।
अमेरिकाको प्रतिनिधित्व अमेरिकी नौसेनाका युद्धपोतहरू र अमेरिकी मरीन कोर र अमेरिकी सेनाका सैनिकहरूले गरिरहेका छन्। यस्तै प्रकारले अमेरिकाले थाइल्याण्डद्वारा आयोजना गरिएको बहुपक्षीय अभ्यास कोब्रा गोल्ड २०२४ मा पनि भाग लिएको थियो, जुन २७ फेब्रुअरीमा सुरु भएको थियो र मार्च ८ मा समाप्त भएको थियो। मार्च १७ मा, अमेरिका र जापानले द्विपक्षीय वार्षिक अभ्यास “आयरन फिस्ट २४” को समापन गरे। यो विशेष गरी महत्त्वपूर्ण थियो, किनकि यो अभ्यास २०२३ सम्म क्यालिफोर्नियामा भइरहेको थियो भने यो वर्ष ओकिनोएराबू र ओकिनावाको दक्षिणपश्चिमी टापुहरू वरपर जापानमा भएको थियो। यो एउटा यस्तो क्षेत्र हो, जहाँ सेन्काकु टापुहरूमा चिनियाँ दाबीका कारण जापानका लागि ठूलो चिन्ताको विषय मानिन्छ। चिनियाँ सेनाले यस क्षेत्र नजिकैको अन्तर्राष्ट्रिय जलक्षेत्रमा आफ्ना जहाजहरू तैनाथ गरेको छ।
भारतले अब कुनै पनि देशको तुलनामा अमेरिकासँग धेरै अभ्यास र कर्मचारी आदानप्रदान गर्छ। सन् २०१० यता अमेरिकी र भारतीय विशेष सेनाले १४ वटा संयुक्त अभ्यास गरेका छन् । यसका साथै, सयौं अमेरिकी विशेष बलका सैनिकहरूले भारतको काउन्टर-इन्सर्जेन्सी जंगल वारफेयर स्कूलमा भाग लिएका छन्। यस प्लाटुन-स्तरीय अभ्यासको सबैभन्दा भर्खरको संस्करण नोभेम्बर २०२३ मा उत्तर-पूर्वी भारतमा आयोजित गरिएको थियो। गत अप्रिलमा दुवै देशको वायुसेनालाई संलग्न “कप इन्डिया” को आयोजना गरिएको थियो र यो २००४ मा सुरु भएदेखिको सबैभन्दा ठूलो पुनरावृत्ति हो भनिन्छ। यसमा अमेरिकी वायुसेनाको बी-१बी बमवर्षक र एफ-१५ लडाकु विमानहरूको सहभागिता थियो।
अमेरिका-भारत द्विपक्षीय अभ्यासमा “तरकश” संयुक्त भूमि बल आतंकवादविरोधि अभ्यास सामेल छ, जसमा अमेरिकी विशेष बल र भारतको विशिष्ट राष्ट्रिय सुरक्षा गार्ड सेनाहरू समावेश छन्। “संगम” नौसेना विशेष बल अभ्यासले अमेरिकी नौसेना सील र भारतीय नौसेना मरीन कमाण्डोहरूको कम्पनीहरूलाई एकसाथ ल्याउँछ। महत्त्वपूर्ण कुरा के भने, अभ्यासहरूले क्षेत्रमा साझा प्रतिद्वन्द्वीहरूका लागि “रणनीतिक संकेत” को रूपमा पनि काम गर्दछ, यदि सहयोगी, साथीहरू र साझेदारहरू आवश्यक परेमा परिस्थितिको सामना गर्न सँगै छन् भन्ने यसले संकेत दिँदछ। इन्डो–प्यासिफिकमा भारत र अमेरिकाको साझा प्रतिद्वन्द्वी चीन हो ।
