झापा।
कुनै बेला मेचीनगरमा लगानी मैत्री बातावरण नभएको भन्दै उद्योगी व्यवसायीहरु पलायन भएर वैकल्पिक पेशा रोज्न बाध्य थिए । धेरैले आफ्नो उद्योग व्यवसायको लगत समेत कट्टा गरे ।
उद्योग सञ्चालन गर्ने अनुकूल बातावरण नभएकै कारण उद्योगीहरुले लगानी गर्न छाडेका थिए । उद्यमशीलताको विकाश नहुनु, विभिन्न संघ–संगठनको चन्दा आतंक, उद्योगी व्यावसायीहरुलाई शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति सरकारले दिलाउन नसक्नु, भौतिक पूर्वाधारहरुको विकास नहुनु लगायतका कारणले पनि धमाधम उद्योग बन्द भई लगत कट्टा हुन्थे ।
तर, केही दिनयतादेखि मुलुकको परिस्थिति सहज बन्दै गएका कारण मेचीनगरमा उद्योगी व्यवसायीहरुले औद्योगिक क्षेत्रमा लगानी बढाएका छन् । पछिल्लो समय मेचीनगर लगानीमैत्री बनेको कारण यहाँ निर्धक्करुपमा नयाँ–नयाँ उद्योग खोल्ने क्रम बढेको छ ।
उद्योग व्यवसायीहरुको साझा संस्था मेची उद्योग वाणिज्य संघका अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०७५÷ ०७६ मा मात्र सो संस्थाको सदस्यता लिनेहरु एक हजार आठ सय १४ पुगेका छन् । जुन संख्या गत आर्थिक वर्ष २०७४÷०७५ को तुलनामा तीन सय ८४ ले बृद्घि भएको संघका कार्यकारी निर्देशक गोपाल बस्नेतले जानकारी दिए । उनका अनुसार सो वर्ष संघमा एक हजार चार सय ३० जनाले मात्र फम दर्ता गरेका थिए ।
बस्नेतका अनुसार नगरमा विभिन्न प्रकारका उद्योग दर्ता गर्नेक्रम बढेको छ । उनका अनुसार नगरमा स–साना पान र मिठाइ पसलहरुमात्र होइन चाउचाउ, जुस, पानी, दाना, जुत्ता चप्पल, लुव्रिकेन्टस उद्योगहरु फाइव स्टार थ्री स्टार होटल क्यासिनो लगायत धमाधम सञ्चालनमा आइरहेका छन् । संघमा उद्योगी व्यवसायीले बिभिन्न खाले उद्योग तथा व्यवसाय दर्ता गर्ने क्रम बढेपछि संघको राजस्वमा समेत बृद्धि भएको छ ।
काकरभिट्टामा बैकको शाखा खोल्ने होड
व्यवसायिक रुपमा फड्को मारिरहेको पूर्वी नाका मेचीनगरमा बैंकको शाखा खोल्ने होड नै चलेको छ । कारोबारको आकार बढ्दै जाँदा सहरमा बैंकको संख्या पनि बढ्दै गएको हो । यसले ग्राहकलाई पनि छनोटको विकल्प दिएको छ ।
अहिले नगरको मुख्य केन्द्रविन्दु काँकरभिट्टा, धुलाबारी, चारआली लगायत बजारका अधिकांश भवनमा बैंकका शाखा छन् । देशमै ख्याती कमाइसकेका बैकका शाखा काँकरभिट्टाको झण्डै आधा किलोमिटरको वरिपरि रहेका छन् । सनराइज, कन्काई विकास, एक्सेल, प्रभु , एनआइसी एशिया, माछापुच्छ«े , सिद्घार्थ बैंकका शाखा सञ्चालनमा छन् ।
निकट भविष्यमा अन्य बैंकले समेत शाखा विस्तार गर्ने तयारी गरीरहेका छन् । यी बैंकसँगै सरकारी स्वामित्वको नेपाल बंैक आधा किलोमिटर दुरीभित्रै रहेको छ । प्रायः सबै बैकमा बचत गर्ने र चेक साट्नेको उस्तै भीड लाग्छ । एटिएमको व्यवस्था भएर पनि उद्योगी व्यवसायीहरुलाई सहज भएको छ ।
स्थानीयको आयमा बृद्धि भएकै कारण कनकाई विकास बैकले पनि लामो समयदेखि यहीँ बसेर सेवा प्रदान गरिरहेको छ । दैनिक डेढदेखि दुई सय जनाको भीड लाग्ने बैक भारतसँग सीमा जोडिएको काँकरभिट्टामा शाखा विस्तार गर्दा धेरै कुरा सहज हुने भएकाले तत्काल शाखा विस्तार गरेको त्यहाँका अधिकारीहरु बताउँछन् । यहाँका धेरै मानिस आर्थिकरुपमा सम्पन्न छन् त्यसैलाई हेरेर पनि तेस्रो शाखाको रुपमा काँकरभिट्टामा कनकाईको शाखा सञ्चालनमा आएको हो ।
काँकरभिट्टाको भविष्य राम्रो छ यहाँका अधिकांश मानिस केही न केही व्यवसायमा संलग्न छन् । बैंकले गरेको लगानी डुब्ने कुनै सम्भावना छैन । कृषि क्षेत्रमा लगानी गर्ने बैंकको उद्देश्य अनुरुप पनि काँकरभिट्टाका धेरै मानिस कृषि कार्यमा संलग्न छन् । काँकरभिट्टा शाखाले एबीबीएसलाई समेत सपोट गर्ने गरेको छ ।
मेचीनगरमा विभिन्न बैंकको शाखा खोल्ने होडवाजी चलिरहेका बखत काठमाडौंको बबरमहलमा प्रधान कार्यालय रहेको प्रभु बैंकले समेत १६औँ शाखाका रुपमा काँकरभिट्टामा शाखा खोलेर बंैकिङ कारोवार गरिरहेको शाखा प्रबन्धक प्रशन्न तुलाधरले बताए । बैंकमा दैनिक दुईदेखि अढाई सय जनासम्म सेवाग्राही सेवा लिन आउन थालेका छन् । बंैकमा क्रेडिट कार्डको व्यवस्था छ । काँकरभिट्टामा वित्तीय कारोवारको अवस्था राम्रो भएकै कारण निजी बैंकहरुको ध्यान मेचीनगरमा छ ।
मेचीनगरमा सरकारी स्वमित्व रहेको नेपाल बंैक पनि छ । सहकारीका क्षेत्रबाट सञ्चालित वित्तिय संस्थाहरु पनि नगरमा धेरै छन् । विगतमा मुख्य बजार र विभिन्न नामले चिनीने क्षेत्र अहिले बंैक र सहकारीका नामले चिनिन थालेका छन् । पछिल्लो समय नगरका उद्योगी व्यवसायी पलायन हुने अवस्था बन्द भएको र लगानीमैत्री वातावरण भएकै कारण नगरमा बैंक र सहकारी संस्थाहरु धमाधम स्थापना भइरहेका छन् । स्थानीय भने धेरै वित्तीय संस्थाले एउटै ठाउँलाई बैकको शाखाका रुपमा केन्द्रविन्दु बनाउनुभन्दा गाउँ–गाउँमा स्थापना भए त्यस्ता संस्थामा सबैको पहुँच पुग्ने बताउँछन् ।
वित्तीय संस्था स्थापना हुनु राम्रो पक्ष भएको बताउँछन् –मेची उद्योग बाणिज्य संघ मेचीनगरका पूर्वअध्यक्ष विजय डालमिया । तर, एक्कै ठाउँमा आवश्यकताभन्दा बढी वित्तीय संस्था सञ्चालन हुँदा ग्रामीण क्षेत्रका बासिन्दा बंैकको पहुँचभन्दा टाढा पुग्न सक्छन् । वित्तीय कारोवारको सुविधा नभएको तथा बैंकको आवश्यकता भएका ठाउँमा यस्ता वित्तीय संस्था स्थापना गर्नुपर्ने उनको सुझाव छ । विशेषगरी मेचीनगर भारतसँग सीमा जोडिएको नाका भएका कारण पनि यहाँ बैंकको शाखा खोल्ने होडवाजी चलेको स्थानीयको भनाई छ ।